Aanleiding

Schadecijfers laten zien dat de verplichtingen die volgen uit de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse en bovengrondse netten en netwerken (WIBON), toezicht en rechtspraak, onvoldoende effect hebben. Voorhanden zijnde tools en middelen – zoals de CROW 500 richtlijn voor zorgvuldig graven – worden toegepast door verschillende schakels in het graafproces (opdrachtgevers, ontwerpers, werkvoorbereiders, opdrachtnemers, grondroerders, feitelijk gravers), maar dit gebeurt nog onvoldoende en vaak niet vanuit een integrale kijk op de gehele graafketen. Er is voor de verschillende partijen kennelijk onvoldoende stimulans om onderling informatie uit te wisselen, gericht op het verkleinen van de puzzel in de uitvoering. In de praktijk is de (graaf)keten een verzameling van losse (graaf)schakels. De ultieme beeldvorming bij de graafketen is een estafetteloop waarin de verschillende actoren al dan niet erin slagen het stokje gezamenlijk naar de finish te brengen. Het doel van het project Samen zonder schade is om samenwerking en informatie-uitwisseling te stimuleren.

Doelgroep 

Specialisten uit de graafketen, bestaande uit de opdrachtgever, netbeheerder(s), ontwerper, grondroerder en feitelijk graver.

Opzet

Voor het project is een gedragswetenschapper ingezet die aan de hand van observaties en gesprekken met specialisten uit de graafketen het psychologisch landschap heeft geanalyseerd. Op basis van de analyse is per fase/actor een opsomming van interventies opgesteld. Deze is gebruikt als input voor adviezen en ontwikkelvoorstellen. Er is een serious game ontwikkeld om de gedragswetenschapper te ondersteunen bij zijn observaties. Hoewel de serious game bedoeld was als hulpmiddel voor de gedragswetenschapper, heeft het spel ook een leereffect voor de deelnemers. De serious game biedt deelnemers inzicht in de rol en de belangen van andere actoren.

Resultaat 

Aan de hand van het psychologisch landschap en interventiemogelijkheden, zijn concrete adviezen voor de graafketen geformuleerd. Deze zijn opgesplitst in drie categorieën:

1. Adviezen voor de bestaande praktijk

• Terminologie CROW-500 richtlijn aanpassen en kosteloos beschikbaar stellen
• Projectstartup in vroege fase van een project
• Zet een coördinator voor kabels en leidingen in
• Laat zien wat met informatie over afwijkende ligging gebeurt

2. Ontwikkelvoorstellen voor nieuwe producten:

• Ontwikkel een protocol rond afstemming
• Bij aanbestedingen het zorgvuldig graven belonen d.m.v. een prestatieladder
• Alliantiepot waarbij risico’s gezamenlijk worden gedeeld
• Zet contractmodel ‘relationeel contracteren’ in 
• Start met een groeiboek met actuele gegevens over de manier waarop lokalisering van kabels en leidingen kan plaatsvinden en de kosten daarvan

3. Voorstel voor nader onderzoek: zet preventiekosten af tegen gevolgschades en geef inzicht in de plaats waar deze schadeposten gedragen worden. Hierbij gaat het niet alleen om financiële aspecten maar ook om veiligheid en maatschappelijke overlast.

Op basis van de psychologisch landschapsanalyse is per fase in het graafproces/actor een opsomming van vrij abstracte interventies opgesteld.

Meer informatie

Deze gedragsanalyse is uitgevoerd door Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) (destijds Agentschap Telecom) in samenwerking met het Nederlands kenniscentrum voor ondergronds bouwen en ondergronds ruimtegebruik (COB), de Behavior Change Group, Harry Bijl Communicatie en Bouw op Recht A. Hak.