Aanleiding

In onze huidige maatschappij, waarin digitalisering en technologische vooruitgang de norm zijn, is zitgedrag een toenemend fenomeen. Hoewel er uitgebreide kennis en onderzoek beschikbaar is met betrekking tot het stimuleren van beweging, is het onderzoek naar zitgedrag aanzienlijk beperkter. Bovendien wordt er, ondanks de vastgestelde gezondheidsrisico's van overmatig zitten, minder aandacht aan besteed in termen van middelen en interventies. Als we Nederlanders willen stimuleren om meer te bewegen, maar ook zitgedrag te onderbreken, is het van belang in kaart te hebben welke motieven, weerstanden en omgevingsfactoren een rol spoelen bij zitgedrag.

Doelgroep 

Op basis van literatuur en experts zien we dat er verschillende doelgroepen te onderscheiden zijn waar de potentie om zitgedrag te verminderen het grootst is, deze zijn:

• Kinderen onder de 12 jaar
• Jongeren tussen de 12 en 18 jaar
• Volwassenen tussen de 18 en 65 jaar
• Ouderen boven de 65 jaar
• Kantoormedewerkers

Opzet

De opzet van het onderzoek bestond uit 3 fases:

1. Analysefase

• Uitvoeren literatuuronderzoek
• Expertinterviews
• Bundelen inzichten

2. Validatiefase

• Ontwikkelen en uitzetten vragenlijst
• Data-analyse
• Belangrijkste inzichten rapporteren

3. Adviesfase

• Techniekselectie
• Interventiestrategie

Resultaat 

In het onderzoek zijn motieven, weerstanden en omgevingsfactoren onderzocht die een rol spelen bij zitgedrag (zie figuur 1). Zo zien we bij volwassenen dat gewoontegedrag een hele sterke voorspeller is van zitgedrag, terwijl dit bij jongeren nog niet zo is. Het is daarom van belang om bij jongeren al in te spelen op goede gewoontevorming.

Kennis van zitgedrag is een belangrijke voorspeller en zorgt voor misconcepties. Zowel jongeren als volwassenen hebben het idee dat meer bewegen compenseert voor minder zitten. Dit leidt mogelijk tot een verminderde motivatie om het zitten te onderbreken, omdat de doelgroep het idee heeft al voldoende te doen in zijn/haar zitgedrag. Hier zijn binnen het onderzoek verschillende gedragsinterventies op geadviseerd.

Ook omgevingsfactoren zijn belangrijk voor zitgedrag. Ondanks dat de intentie hoog is, voorspelt deze in kleine mate het doelgedrag zelf.

Het onderzoek geeft ons inzichten voor interventierichtingen. Tegelijkertijd impliceren de lagere correlaties dat er mogelijk nog andere factoren zijn die zitgedrag voorspellen. Mogelijk kunnen andere onderzoeksmethoden om onbewust gedrag te meten hier meer inzicht in geven (denk aan observaties).

Meer informatie

Deze gedragsanalyse is uitgevoerd door het Ministerie van VWS en het Kenniscentrum Sport & Bewegen in samenwerking met het gedragsadviesbureau D&B.