Aanleiding: anderhalve meter afstand houden tijdens boodschappen is lastig

Uit een onderzoek van de gedragsunit van het RIVM bleek dat coronamaatregelen tijdens het boodschappen doen moeilijk na te leven zijn. Het rijksbrede Corona Gedragsteam wilde daarom kansrijke gedragsinterventies laten ontwikkelen en testen die de naleving van coronamaatregelen in de supermarkt haalbaarder maken. Hierbij lag de focus op drukte vermijden en afstand houden tijdens het boodschappen doen. Er is eerst een pilot gehouden bij één supermarkt.

Interventie: piek- en dalurenschema met handelingsperspectief

Voor de pilot is materiaal ontwikkeld: een informatieflyer, maaltijdplanner met boodschappenlijst, bannerpen, dalurenloterij en poster. Op al het materiaal werden de piek- en daluren aangegeven, de klant kon met de maaltijdplanner en de boodschappenlijst voor meerdere dagen inkopen en de boodschappenlijst was zo ingericht dat een klant snel door de supermarkt kon manoeuvreren. Na de succesvolle pilot is het onderzoek uitgebreid naar 11 supermarkten. Het interventiemateriaal kreeg een fris lentejasje en werd vereenvoudigd. Verder bleef de interventie gelijk.

Methode: voor- en nameting

Bij supermarkten met en zonder interventie werden een voor- en een nameting gehouden van het aantal klanten per uur. In de experimentele conditie vond na de voormeting de interventie plaats waarbij de informatieflyer, maaltijdplanner met boodschappenlijst en de bannerpen werden uitgedeeld, de dalurenloterij werd aangekondigd en de posters werden opgehangen. In de controleconditie kregen de (verder vergelijkbare) supermarkten deze interventie niet.

Resultaat: rustiger tijdens de piekuren en drukker tijdens de daluren

Bij de pilot bleek het in de experimentele conditie tijdens de daluren drukker te zijn geworden en in de piekuren rustiger – de drukte was dus inderdaad beter gespreid. In de controleconditie was geen verschil tussen de voor- en de nameting. In het vervolgonderzoek was het tijdens daluren bij beide typen supermarkten in de nameting drukker dan in de voormeting, dus zowel met als zonder interventie. Evenzo was het tijdens de piekuren bij beide typen supermarkten in de nameting rustiger dan in de voormeting. Dit was mogelijk het gevolg van de versoepelingen van de coronamaatregelen in de tussentijd. Echter, de afname tijdens de piekuren en de toename tijdens de daluren waren in de experimentele conditie sterker. Twee filialen in de experimentele conditie hebben het interventiemateriaal vroegtijdig weggehaald. Als deze twee filialen niet worden meegenomen in de analyses, is het effect nog sterker.

Impact: besmettingskans omlaag

Doordat de klanten vanuit de piekuren naar de daluren gingen, werd het minder druk in de supermarkt, waardoor klanten makkelijker anderhalve meter afstand konden houden. Dit zorgt ervoor dat de kans op besmetting aanzienlijk kleiner is.