Aanleiding: leerlingen zijn slecht geïnformeerd over de arbeidsmarktperspectieven van studies

Uit verschillende wetenschappelijke studies blijkt dat leerlingen slecht geïnformeerd zijn over arbeidsmarktperspectieven die opleidingen en beroepen bieden: welk loon is te verwachten, hoe groot is de kans op werk? Bij de studieloopbaanbegeleiding is er volop aandacht voor de vaardigheden en interesses van leerlingen, maar informatie over de arbeidsmarktperspectieven ontbreekt. Zonder deze informatie kunnen jongeren geen nauwkeurige kosten-batenafweging maken als ze een opleiding of beroep kiezen.

Interventie: beroepsspecifieke arbeidsmarktinformatie

Het doel van de interventie was om vmbo-leerlingen relevante informatie te geven over de arbeidsmarktperspectieven van beroepen waarin zij geïnteresseerd waren. Voorafgaand aan de interventie werd leerlingen gevraagd:

• in welke vijf beroepen zij het meest geïnteresseerd waren
• hoe ze deze beroepen zouden rangschikken op volgorde van hun belangstelling
• wat hun verwachting was van de toekomstige baankans en het uurloon in deze beroepen.

Daarna kregen leerlingen in de interventiegroep feedback op hun verwachtingen: in welke mate hadden ze de baankans en het uurloon onder- of overschat? (zie afbeelding) De informatie over de kans op een baan kwam uit de arbeidsmarktprognoses van het Researchcentrum van Onderwijs en Arbeidsmarkt. De informatie over het uurloon is berekend op basis van de enquête beroepsbevolking en administratieve data van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Methode: RCT

Binnen het platform loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) zijn 28.267 vmbo-leerlingen op schoolniveau gerandomiseerd ingedeeld in drie groepen: een controlegroep en twee interventiegroepen. De controlegroep kreeg geen informatie. De eerste interventiegroep kreeg enkel informatie over de baankans. De tweede interventiegroep kreeg informatie over de baankans én het uurloon.

Resultaat: verwachtingen worden nauwkeuriger en beroepsvoorkeuren veranderen

Na de interventie werd leerlingen een korte video getoond en werd nogmaals gevraagd naar een rangordening van hun vijf beroepen en naar hun verwachting van de toekomstige baankans en het uurloon in deze beroepen. De antwoorden laten zien dat de interventie effectief was. Leerlingen die informatie kregen over het uurloon, zaten gemiddeld genomen 89 eurocent dichter bij het daadwerkelijke uurloon van hun beroepen dan leerlingen die deze informatie niet kregen. De figuur hieronder laat zien dat de interventie ook invloed heeft gehad op de voorkeuren van leerlingen. Het uurloon van het uiteindelijke favoriete beroep ligt 9 eurocent hoger in de interventiegroep dan in de controlegroep.

Impact: arbeidsmarktperspectieven van studies opgenomen in vernieuwde methode

Deze interventie lijkt bij te dragen aan een meer arbeidsmarktbewuste studiekeuze van de deelnemende vmbo-leerlingen binnen een set beroepen die bij hun interesses en capaciteiten passen. De interventie heeft voor de aanbieder van het LOB-platform nog eens de noodzaak aangestipt van relevante arbeidsmarktinformatie. In haar vernieuwde vmbo-methode heeft de aanbieder de regionale arbeidsmarktperspectieven van studies opgenomen. Verder worden ook de mogelijkheden verkend van vergelijkbare informatie aan havo- en vwo-leerlingen.