Aanleiding: aanwijzingen voor minder bewust leengedrag van studenten

Eerdere onderzoeken suggereren dat er bij een deel van de studenten sprake is van minder bewust leengedrag. Zo geeft 36% aan dat ze best iets minder zouden kunnen lenen, 31% dat ze hebben gekeken naar wat ze maximaal kunnen lenen en dat bedrag lenen, en 12% dat ze niet nadenken over de financiële consequenties op de lange termijn (Nibud-Studentenonderzoek, 2017). DUO en OCW wilden het effect van inzicht in de consequenties van lenen nader onderzoeken.

Interventie: drie verschillende brieven en een mail naar lenende studenten

De doelgroep van dit project zijn lenende studenten die vallen onder het studievoorschotstelsel. Er zijn vier verschillende interventies ontwikkeld:

• mail: een mail zonder persoonlijke informatie
• brief 1: een brief zonder persoonlijke informatie
• brief 2: een brief waarin ze geïnformeerd werden over hun huidige studieschuld en de verwachte studieschuld
• brief 3: een brief waarin ze geïnformeerd werden over hun huidige studieschuld, de verwachte studieschuld, de maandelijkse aflossing en de leeftijd waarop ze klaar zullen zijn met aflossen (zie afbeelding hieronder).

De mail en alle brieven bevatten daarnaast een link naar een rekenhulp van DUO en een vierstappenplan dat aangaf hoe snel en gemakkelijk de lening aangepast kan worden. Met de rekentool (zie afbeelding hieronder) konden studenten gemakkelijk zien wat de gevolgen zouden zijn voor hun toekomstige studieschuld en aflosbedrag per maand als ze hun leenbedrag of leentermijn zouden aanpassen.

Methode: RCT

De interventies zijn getest in een Randomized Controlled Trial. In totaal zijn 48.700 studenten willekeurig verdeeld over de vijf condities: geen bericht (controlegroep), mail of één van de brieven (interventiegroepen).

Resultaat: 14% meer aanpassingen en 26% vaker een neerwaartse aanpassing

Brief 3 sorteerde de grootste effecten op het leengedrag. Deze brief leidde tot 14% meer aanpassingen (12,6% versus 11,7%) en 26% meer neerwaartse aanpassingen (6,7% versus 5,3%) dan geen communicatie. De studenten gingen dus minder lenen. Gemiddeld ging het in brief 3 om een 4,50 euro grotere verlaging per maand dan in de controleconditie (-7,16 versus -2,71 euro). De online rekentool werd het meest gebruikt door de groep die de mail heeft ontvangen. Ook bleek dat hoe meer informatie in de brief gegeven werd, hoe minder de rekentool gebruikt werd.

Impact: bewuster lenen

De uitkomsten van dit project suggereren dat het inzicht bieden in de consequenties van leengedrag aanzet tot bewuster leengedrag. In hoeverre de interventies impact hebben op de uiteindelijke studieschuld (en eventueel op het studiesucces) zou nog moeten blijken. Er is op dit moment (november 2021) nog geen follow-up gegeven aan dit project.