Aanleiding: overtredingen van meldplicht reizen met veel contant geld

Het komt vaak voor dat reizigers die via de luchthaven de EU verlaten 10.000 euro of meer aan contant geld bij zich hebben, zonder dat ze dit voor vertrek hebben aangegeven. Dit is echter wel verplicht. Het gaat hierbij vooral om mensen die naar Turkije, Marokko, China, Iran of Thailand reizen. De Douane op Schiphol maakt hierover honderden processen-verbaal per jaar op. Bij constatering van een overtreding is de boete voor reizigers fors (minimaal 1.000 euro). Bovendien vraagt het de nodige capaciteit van Douanemedewerkers om deze overtredingen af te handelen. Met de inzet van gedragsexperimenten wil de Douane stimuleren dat reizigers de regels beter naleven.

Interventie: online video met voorbeeldgedrag, infographic met beslisboom

De interventie richte zich op reizigers naar Turkije en daarbinnen op twee groepen, namelijk oudere reizigers met een persoonlijk reismotief en zakelijke reizigers. Deze doelgroepen kregen een online video en een infographic te zien over het melden van geld:

• In de online video vertelden twee reizigers dat het vanzelfsprekend en belangrijk is om grote bedragen contant geld te melden. Ook lieten ze zien welke stappen ze zetten om dat te melden. De video is ondertiteld in het Turks om optimaal aan te sluiten op de doelgroep.
• In de infographic staat een beslisboom die reizigers helpt om voor hun specifeke situatie te bepalen of ze moeten melden als ze met contant geld reizen en hoe dit moet.

Methode: RCT

In dit onderzoek is gebruik gemaakt van een Randomized Controlled Trial. Het onderzoek is, vanwege corona en de daarmee samenhangende reisbeperkingen, uitgevoerd in een online panel. In totaal hebben 249 reizigers, die in de afgelopen twee jaar naar Turkije zijn gevlogen voor zakelijke of persoonlijke redenen, aan het onderzoek deelgenomen. Reizigers in de interventieconditie kregen voorafgaand aan de vragenlijst beide uitingen te zien. Reizigers in de controleconditie zagen van tevoren geen communicatie. Vanwege de beperkte steekproefgrootte zijn de resultaten voor zakelijke reizigers en reizigers met een persoonlijk motief in de analyse samengenomen.

Resultaat: meer reizigers zijn van plan om aangifte te doen

Reizigers die de uitingen zien, hebben een grotere intentie om het te melden als zij met 10.000 euro of meer gaan reizen dan reizigers in de controlegroep. Daarnaast hebben ze, nadat ze de video en infographic hebben gezien, een positievere houding ten opzichte van de regel, geven ze vaker aan een boete te willen voorkomen en hebben ze sterker het gevoel dat hen zal lukken om bij de Douane aangife te doen.

Impact: input voor communicatie en praktijkexperiment

De gedragsanalyse en ontwikkelde interventies zijn input voor een vervolgexperiment in de praktijk als er minder reisbeperkingen zijn door corona. Daarnaast kunnen de adviezen en uitingen worden meegenomen in de algehele communicatiestrategie van de Douane. Tot slot heef dit project een nieuwe impuls gegeven aan het werken met gedragsinzichten bij de Douane.