Aanleiding: kauwgom op straat

Kauwgom op straat is een grote bron van ergernis. Het kost gemeenten jaarlijks veel geld om het te laten verwijderen, het zorgt voor een vervuilde aanblik en trekt ander zwerfvuil aan. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zet zich in voor een schone en leefbare omgeving. Met deze pilot wilde IenW hieraan bijdragen en de meerwaarde laten zien van het toepassen van gedragsinzichten voor het oplossen van maatschappelijke problemen.

Interventie: ‘Van bekkie naar bakkie’

Op basis van gedragsinzichten hebben IenW en een gedragsbureau de interventie Van bekkie naar bakkie ontwikkeld. Deze gedragsinterventie bestond uit campagneposters, bestickerde afvalbakken en grondsigning. Aanvullend is een afvalrobot ingezet (funfactor), een photobooth (commitment-consistentie) en een fotoposter (normactivatie). De slogan ‘Van bekkie naar bakkie’ communiceert direct het gewenste gedrag en wordt door het beeld versterkt (normactivatie). Het poppetje op de poster draagt een koptelefoon, waardoor het sterk associeert met jongeren. De gedragsinterventie herinnert jongeren op het juiste moment aan het gewenste gedrag (prompting), via de grondsigning. De zichtbaarheid van de afvalbakken is verbeterd door de opvallend roze kleur van de stickers.

Methode: veldonderzoek en enquête

In een veldonderzoek is bij twee locaties van ROC Mondriaan en bij het nabijgelegen winkelcentrum Leidschenveen een voor- en nameting uitgevoerd (beide vier weken). Voorafgaand aan beide metingen is de kauwgom verwijderd en de straat gereinigd. Op vooraf vastgestelde plekken is onderzocht hoeveel kauwgom op de grond werd gegooid. Daarnaast is een enquête gehouden. De nameting vond plaats in februari 2020, dus voor de lockdowns.

Resultaat: minder kauwgom op straat gegooid

De gedragsinterventie Van bekkie naar bakkie zorgde voor 81% minder kauwgom op de grond bij de ROC’s. Ook bij het winkelcentrum lag na de gedragsinterventie 68% minder kauwgom op de grond, zie de figuren hieronder. Tijdens de nameting wordt er dus minder kauwgom op de grond gegooid dan tijdens de voormeting. Studenten zijn zeer positief over de gedragsinterventie; specifek over hoe het eruit ziet, de slogan Van bekkie naar bakkie en de zichtbaarheid buiten.

Figuren 'Van bekkie naar bakkie'-interventie leidt tot minder kauwgom op de grond

Impact: schone, leefbare omgeving

Deze pilot laat zien dat slim toepassen van gedragsinzichten bijdraagt aan een schone en leefbare omgeving. Het is gelukt om de hoeveelheid kauwgom die op staat belandt te verminderen. Dit voorkomt hoge reinigingskosten en straten blijven er langer verzorgd uitzien. In een nette omgeving zullen mensen minder snel ander zwerfvuil achterlaten. Het interventiepakket is beschikbaar gesteld aan alle geïnteresseerde partijen, zoals gemeenten.