Aanleiding: veel ernstige ongelukken op de N36

De N36 tussen Hardenberg/Ommen en Almelo/Wierden staat al geruime tijd in de aandacht vanwege de vele ernstige ongevallen. Rijkswaterstaat neemt infrastructurele maatregelen, maar daarnaast speelt het gedrag van weggebruikers een cruciale rol in de verkeersveiligheid. Er rijdt veel vrachtverkeer met een maximumsnelheid van 80 km/uur, terwijl de toegestane snelheid op grote delen van de weg 100 km/uur is. Als automobilisten en motorrijders achter een colonne vrachtwagens terecht komen, kunnen zij hun eigen snelheid niet rijden. Dit leidt tot frustratie, weinig afstand houden, verveling en afleiding.

Interventie: gedragscampagne N36

Rijkswaterstaat is in 2021 een pilot gestart met een gedragscampagne. Die bestond uit meerdere onderdelen:

• mottoborden langs de weg om weggebruikers te herinneren aan het gewenste gedrag met de teksten ‘N36= je aandacht erbij houden’ en ‘N36= gewoon wat afstand houden’
• berichten op sociale media die inspeelden op een positieve beleving van de N36, bijvoorbeeld met ‘N36= de weg naar mijn familie’
• een website met onder andere testimonials van weggebruikers die weerstanden wegnemen, handelingsperspectief bieden voor het gewenste gedrag en de sociale norm laten zien
• ondersteund met posters, freecards, give-aways zoals een ijskrabber en een geurdispenser om weggebruikers in de auto te herinneren aan het gewenste gedrag, en promoteams op lokale weekmarkten.

Methode: herhaalde metingen met vragenlijsten

Voorafgaand aan de gedragscampagne is een online vragenlijst afgenomen via een burgerpanel en een open link op de socials van omliggende gemeenten. Mensen die nooit op de N36 hebben gereden, werden uitgesloten. De vragenlijst is tijdens de looptijd van de campagne 2 keer herhaald om specifiek in te kunnen gaan op thema’s uit die periode van de campagne, bijvoorbeeld afstand houden. Na afloop van de campagne is een eindmeting gedaan. De 4 vragenlijsten telden in totaal ruim 4000 respondenten. Daadwerkelijk gedrag is niet gemeten in dit project.

Resultaat: minder afleiding gerapporteerd

Afgaand op het zelfgerapporteerd gedrag heeft de campagne een positieve invloed. De belevingsmonitor laat zien dat de campagne wordt opgemerkt en gewaardeerd. De communicatieboodschappen kregen in korte tijd een groter bereik. Weggebruikers die de campagne gezien hebben, zeggen minder afgeleid te zijn tijdens het rijden op de N36 dan mensen die de campagne niet gezien hebben. Ook de andere resultaten zijn positief:

• de risicogedragingen op de N36, zoals weinig afstand houden, vallen hun meer op
• ze zijn minder snel geïrriteerd als ze achter langzamer rijdend verkeer rijden
• ze voelen zich minder onrustig als ze weten dat ze over de N36 gaan rijden
• ze nemen minder vaak een andere route om de N36 te vermijden
• ze hebben een minder negatieve rijbeleving: ze ervaren de N36 bijvoorbeeld iets meer als een prettige weg

Impact: bewustwording van veiligheidsrisico’s

Het is niet realistisch te verwachten dat binnen een korte periode verbetering van het gedrag op de weg meetbaar is. Wel zijn weggebruikers zich door de campagne bewuster geworden van de risicogedragingen op de N36. Bovendien hebben ze naar eigen zeggen meer hun aandacht op de weg tijdens het rijden en voelen ze minder de neiging de N36 te mijden vanwege de beleefde onveiligheid en onrust. Dat zijn gunstige ontwikkelingen voor de veiligheid en rijbeleving.