Op donderdag 2 februari organiseerde de EUR, WRR en Gemeente Rotterdam de conferentie Gedragswetenschap en beleid: de volgende stap. Een heel relevant onderwerp, zeker voor het Behaviour Insights Netwerk Nederland. Waar staan we nu? Welke volgende stappen kunnen we zetten zodat gedragskennis wordt meegenomen in beleid en uitvoering? We vragen dit jaar enkele wetenschappers om hun visie op de toekomst. Ditmaal is dat Felix Kreier, kinderarts bij het OLVG en medeoprichter van Haus of Hamster, een platform om bewustwording te creëren over de invloed die de hersenen hebben op je gewicht.

Waar staan we naar jouw idee in de verbinding van gedragswetenschap en overheid?

Omdat ons brein niet is voorbereid op overvloed, zoals we die nu in onze samenleving ervaren, ontstaan grote maatschappelijke problemen. Een ongezonde leefstijl is daar een voorbeeld van. Ongezond gedrag in een ongezonde omgeving is eigenlijk natuurlijk gedrag. De verandering van natuurlijk gedrag is zeer lastig; je moet dan ook proberen om de leefomgeving gezonder te maken.

Ik heb ervaren dat er vanuit  de overheid behoefte is aan duiding van het gedrag vanuit het hersenonderzoek. Ik merk dat bijvoorbeeld in gesprekken die ik voer met Tweede Kamer commissies, overleggen met VWS, wethouders gezondheid en andere organisaties. Er ontstaan steeds vaker goede diepgaande discussies . Het is wel nog erg ad hoc en weinig structureel. Beleidsmakers zijn opgejaagd door opeenvolgende crisissituaties, de waan van de dag. De belangrijkste investering zou denk ik het ontwikkelen van een lange termijn strategie zijn, met de mogelijkheid om te leren van fouten.

Ben Tiggelaar is erg benieuwd wat de overheid volgens jou moet doen en hoever je mag gaan om mensen - en dan ook met name kinderen - te beschermen tegen overgewicht.

Er is een maatschappelijke discussie nodig over de balans tussen betutteling en verwaarlozing. Op dit moment worden bijvoorbeeld kinderen blootgesteld aan marketing van ongezond voedsel, dat te goedkoop is en gezond voedsel dat te duur is. Je kunt dit zien als verwaarlozing van kinderen die ziek worden van ongezond voedsel. Ingrijpen op het gebied van kindermarketing en gezonde BTW is hard nodig. De overheid moet de discussie over betutteling maatschappelijk voeren en stimuleren en er niet van weglopen.

Ken je hier voorbeelden van, bijvoorbeeld uit andere landen of uit andere organisaties dan de overheid?

In Duitsland worden de thema’s kindermarketing nu aangepakt. In het VK is de suikertaks ingevoerd. Spanje en Chili zijn andere voorbeelden van landen waar men stappen durft te nemen.

Zou je nog andere aanbevelingen willen doen om gedragskennis meer mee te nemen in beleid en uitvoering?

Mijn voorstel zou zijn om gedragswetenschappers nauw te betrekken bij alle fasen van het overheidsbeleid. Dit kan ook kleinschalig. Het belangrijkste is hierbij het bepalen van de strategie, die verder gaat dan de duur van een kabinet of lokaal bestuur.

Welke gedragswetenschapper zou je nog meer op de toekomst van gedragskennis en beleid willen laten reflecteren?

Ik ben benieuwd naar de visie van Naomi Ellemers, sociaal en organisatiepsycholoog aan de Universiteit Utrecht. Wat vindt zij van de strategie van de overheid om gedrag te beïnvloeden, denk aan de keuzearchitectuur van Nudge of publiciteitscampagnes ook via sociale media. Je ziet dat deze methoden al volop worden ingezet in bijvoorbeeld de voedselindustrie om ongezond voedsel te promoten.